Թումանյանից իմանում ենք, թե հայրենիքն ինչ է, Թումանյանից սիրել ենք սովորում, Թումանյանի միջոցով հաղորդակցվում ենք տիեզերական ցավի հետ՝ մարդ ենք դառնում, ճանաչում ենք մեր մտքերն ու զգացմունքները, շոշափում ենք մեր արմատները: Մի ամբողջ երկար կյանք ենք ապրում Թումանյանի հետ, հետո մեռնում-գնում ենք, բայց դեռ էնքա՜ն Թումանյան է մնում, որ չենք հասցրել ապրել, չենք հասցրել սովորել ու հասկանալ։ Մի կյանքը քիչ է, շա՜տ քիչ է։

Օրվա վերջում ես միշտ վերադառնում եմ, ուր էլ լինեմ, ինչ էլ անելիս լինեմ, միշտ վերադառնում եմ, որ ինձ ասեմ՝ բարի գիշեր։

Այս մի քանի օրը անընդհատ հանդիպում է հետևյալ անասուն միտքը, թե բա՝ մերոնք են առաջինը կրակել Ներքին Հանդում։

Առաջ մեր շքամուտքերում էլ՝ ուրիշ երկրների նման, հենց ներս էիր մտնում, պատին երկար շարքերով փոստարկղեր էին՝ բոլոր բնակարանների համարներով։ Հետո դրանք սկսեցին կամաց-կամաց անհետանալ՝ տրամվայի գծերի հե՞տ, թե՞ դրանցից հետո, չեմ հիշում, բայց, հավանաբար, նույն տեղը գնացին՝ ձուլվեցին ու լցվեցին ճարպիկ գործարարների պողպատյա գրպանները։

Երբ վաղ առավոտից ռենտգեն և ՄՌՏ ստուգումների էի, լսեցի զոհերի մասին հենց ռենտգեն միացված սարքի տակ: Ռենտգենոլոգը, պարզվեց, մեր նախկին զինծառայողի կինն է ու ինձ էլ շատ լավ ճանաչում էր:

Գիտե՞ք՝ շներն ինչով են գերազանցում մարդուն։ Մարդուն հաջողվել է արհեստական բանականություն ստեղծել, բայց երբեք չի հաջողվի արհեստական հավատարմություն ստեղծել ու ոչ էլ՝ արհեստական անմնացորդ սեր։

Ես մնացել եմ Երևանի փողոցներում թափառող Շիրազի, Ֆրունզիկի, Փարաջանովի հայացքների մեջ: Իմ մատնահետքերը կգտնեք Օպերայի ծառերի բներին՝ քառասուն օղակ խորության վրա:

Թուրքը Հայաստան գործակալներ է գործուղել, պատմությունը մեր անկախ երկրում ևս ուզում է գլխիվայր շրջել, Նախիջևան զորք է մտցրել, ազերիներին արկածախնդրության է դրդում, մեզ սպառնում է, ախորժակը նորից նոր գրգռվել է:

Լևոն Մեծագործի կառավարման շրջանը Կիլիկիայի հայոց թագավորության պատմության փառավոր էջերից է, երբ խելացի ու կշռադատված ներքին ու արտաքին քաղաքականության շնորհիվ հայոց թագավորությունը հասավ հզորության գագաթնակետին: Հատկապես հիշատակելի է հայոց թագավորի արտաքին քաղաքականությունը:

«Հայ ցեղանենգ շէյթանի կենդանի տիպին առաջին անգամ հանդիպել եմ 1920 թւականի գարնան Շիրակի Հոռոմ գիւղում։ Մայիսեան ծանօթ դէպքերի օրերն էին…., զօրքի մի մասը մոլորւելով կոյր գործքի էր դարձել խռովարար մեծամասնականների ձեռքը։ Արագածի լանջերով գնում էինք Աղէք-Պոլ զսպելու խռովարարները։ Մտանք Հոռոմ մեծ գիւղը։